Cumar Dheemow

 Markii meesha laga saaray Kacaankii Luggooyo, Abshir waxa uu kamid ahaa abwaannaddii faraha badnaa ee dareenkii faraxada ahaa ee Bulshada ka gabyay. MSBarre oo ay dhawr xubnood oo garaad, aqoonyahay iyo dadkii caasimmada isugu jira u tageen si uu bal dagaal la'aan kursiga u baneeyo, soona deyriyay oo saliga kaga istaagay wixii uu afkaas ku fahmi waayay, af uu yaqaan oo dhawaqa rasaasta ah loogu sheegay, waxa uu abwaanku leeyahay;  "Sidii odayga loo galay haddaan gaw mar kaga siiyo Gallad wuxuu ku noolaadayuu libin ku geeraaray Geyigaan ku noolahay wuxuu gabangabeeyaaba Wuxuu guluf colaadeed diroo nabad ku goohaaba Wuxuu gees baciid noo mudoo gogol ku sheegaaba Garaad iyo imaan iyo wixii culimo loo geeyay Garcad iyo salaadiin wuxuu gogal ku ciideeyay Gaashaanka wuxuu nagu dhiftee gacanta noo seyray Waxgarad iyo aqoonyahan markuu gubay ee uu laayay Gudigii maanafeystada markuu dib u gantaaleeyay Gummaadkiyo xasuuqii markii laga gilliilyooday Gardarraddiyo kibirkii markii geeri ...

Abshir Nuur Faarax Wehliye (Abshir Bacadle) waa laashin, Gabyaa gabayga guuroow ka asli karay, maansayahan geeraarka, jiiftada, shiribka iyo badaha kale ee maansada hadba dhankii uu doono dhaanka u raray (ka tirin karay); waa waddaad faafinta iyo difaaca diinta wax walba uu karay u huray Waaxidna wax-warsasho, wanaag iyo wacnaaba u kali yeelay. Abshir Bacadle waxa uu doonta dunnida soo fuulay sannadkii 1946-dii (Dhashay), waxa uu ku dhashay Mustaxiil oo kamid ah Godeey, Somaali-Galbeed Itoobiya. Da'yaraan ayuu ku iladay (xertay) kabaha abwaannimo, reer gabyi yaqaan balse loo dacareeyay gabyaanimada ayuu ka dhashay (Sheekhii deegaanka ayaa gabayga dunuubta ugu waa wayn ku daray, sidaas baa deegaanku gabyaaga ugu yaraa). Abshir sida sunnaha ma dhaafaanka ah ee waxbarashada Soomaalida iyo Muslimiintuba tahay waxa uu halkaas ka bowsaday Quraanka, xernimana waa uu soo maray oo wax buu ka akhristay fadhiyada culuumta diiniga ah, ilaa Sucuudiga ayuu kasoo bawsaday culuumta diiniga. Waxa u...

 Kaankarada afka Ilmogaleenka (Cervical Cancer) waa kaankaro ku dhacda afka ilmogaleenka, wuxuu safka hore kaga jirraa cudurada ama kaankarooyinka dumarku u dhintaan. 570,000 oo kiisas cusub ah ayaa la diiwaan geliyay, waaxaan u geeriyooday 311,000 aduunka oo dhan oo ah in ka badan boqolkiiba 50% sannadkii 2018.  Walxaha saameeya ama siyaadiya suurtagalnimada kaankaradaan ay qofka ugu dhici karto waxaa kamid ah; degdega guurka in ka yar 18 jir, dabeecada galmada oo siyaada (guur badan iyo ilmo badan oo is xigxiga dhalashadooda), bukaan qabo cudurada galmada ku faafa, Kaankaro hore, isticmaalka mudo dheer kanniinka dhalmada ka hortaga, sooyaal qoys oo cudurka ah, sigaarka, awood yari jirreed iyo awoodyari dhaqaale. Waxaa sababa kaankaradaan inta badan faracyo kamid ah kuwa Human Papilloma Virus (HPV), wuxuu aad ugu badanyahay wadamada soo koraaya oo uu dalkeena kamid yahay.  Bilaawga cudurka inta badan calaamado malahan, calaamada dib laga arki karo waxaa kamid ah; dhiig k...

Cabdulle Raage Warsame Taraawiil, wuxuu dhashay 1934 si lamid ah Buuni Kaddare oo aan hore uga soo hadalnay. Wuxuu ku dhashay Degmada Ceeldheer ee gobalka Galguduud, wuxuuna ku barbaaray degmada Ruunirgood ee Shabeelaha Dhexe. Aabihii waxa uu ahaa af-maal iyo hoggaamiye dhaqameed. Waxa uu laashinnimada kabaheeda gishtay isaga oo 15jir ah, wuxuuna ku tababartay oo ay tixo isku tirsheen Aabihiis. Waxaa sii abaabiyay abwaan Aw Jimcaale Dhegataag isaga oo ka idin qaba abwaan Faarax Shuuriye AHUN.  Allaha u naxariistee Abwaan Cabdulle Raage Taraawiil waxa uu ku biiray Xisbigii Libaraale ee uu Guddoomiyaha u ahaa Allaha u naxariistee Xaaji Maxamuud Maxamed Baraako, isagoo gubaabin jiray taageerayaasha Xisbiga, sidoo kale wuxuu Abwaanku ku biiray Idaacadda Raadiyo Muqdisho, waxaana lala yaabay kaalintii uu ka qaatay munaasabadihii loo sameeyay Xorriyaddii iyo Calan-saarkii Soomaalida 1960-kii taas ayaana u sahashay inuu ka mid noqdo shaqaalaha ugu firfircoon ee Radio Muqdisho, inkastoo ca...

Dr. Xuseen Sh Axmed Kaddare waa af yaqaan kobo ku darsaday hayaanka af qoraalka iyo hindisiiha, kaalin wayna ku leh heerarkii uu soo maray, waa qoraa iyo Laashin. Kadare wuxuu dunida Eebbe kusoo biiriyay 1934, wuxuuna ku dhashay Caddale oo ka tirsan gobolka shabeelaha dhexe.  Waxbarashadiisa Xuseen sida sunnada ah oo ay waxbarashada Soomaalida ku bilaabato, rukni kamid ah hayaanka wax barashadana ah wuxuu ka bilaabay barashada Quraanka kariimka, sidoo kale Xernimo ama ka bowsiga fadhiyada diimeed ayaa sal u ahayd hayaankaas. Sagaal jirkiisa ayuu Kadare Xamar usoo gudbay si uu wax barashadiisa halkaas uga sii wato. Dugsigiisa hoose waxa uu ku qaatay dugsiga Macalin Jaamac oo loo yaqiin Seeraale, kuna yiil agagaarka tiyaatarka qaranka. Dugsigiisa sare waxaa uu ku qaatay dugsi dowladeed oo ay baadiriyiin xilligaa joogay macalimiin ka ahaayeen. Waxaa uu sidoo kale waxbarashada fogaan dhawfka wax kaga bartay British territorial Collage. Jaamacaddii Ummadda ayuu Baaj afafka ah ka diyaari...

 I. M Lewis waxa uu dhashay 1930, waxaana iska dhalay oday Welsh ah iyo islaan Scotish ah. Wuxuu ku koray Galasgow, Scotland. Wuxuu arday ka ahaa jaamacadda Galasgow qeybteeda Kimistariga, markii uu arkayay xayaysiinta kansho (Fursad) waxbarasho oo ah ka wareegida cilmiga dabiiciga ah (Natural Sacience) iyo u wareegida cilmiga ibnu-Aadamka (Human Science).  Waxa uu arday ka noqday qeybta daraasaynta dadka (Anthropology) ee jaamacadda Oxford. Madaxa jaamacadda oo ahaa Evans pritchard ayaa waxa uu u soo jeediyay inuu mastarkiisa ka diyaariyo Somali, Afar ama Saho. Isla sanadkaas gudihiisa oo ahaa 1955 ayuu waxa uu fursad uu wax kaga diyaarin karo Soomaaliya ka helay gumeysigii Ingiriiska.  Markii uu dalka yimid waxa uu bilaabay cilmibaaris isaga oo baro ama deegaan ka dhigtay goobihi dhaqan beelaha Habar Awal (Sacad Muuse) iyo Dhulbahante. Waxa uu Laascaanood kula kulmay Sh. Aw Jaamac Cumar Ciise kaasoo ahaa wadaad dhalinyaro kasoo kacaamay xertii Sayid Maxamed Cabdulle Xas...